Loay hoay lại thèm đi đó đi đây.

Thông thạo đường đi lối về và luôn tìm thấy những điều kỳ thú trên những cung đường lạ, đó là một niềm vui của đội Đất Tiên Sa. Bạn lang thang trên bè cá biển, ngồi giữa trời nước và thưởng thức sản vật của nó, bạn thăm thú đá Ngũ hành và chuẩn bị coi hội thi pháo bông quốc tế? Hình dung có hai ba lão sói bạc ngồi "nhọi" trên cái sân thượng được đặt hàng trước ở thành phố biển miền Trung, ngước mắt coi bông nở trên trời và xuýt xoa bình phẩm, thấy hâm hâm và nhà quê thế nào ấy nhỉ. Nhưng không sao, mỗi lần được thoát khỏi Sài Gòn, xa khói bụi bon chen, quên đi vẻ đăm chiêu của các chị, các mợ nhà trong cơn bão giá, tranh thủ đi chơi được đâu đó là một liều thuốc thần cho mình rồi bạn ơi. Tự nhiên lại thèm đi đến lạ.

Nu của bạn, hình minh họa

Nghe giang hồ kể chuyện râm ran, rằng có một mặt bàn gỗ nu liền lạc, đường kính tới mét tám, vân nu đẹp ác hồn luôn. Cái bàn đó đang ở một vùng xa xôi bên đất nước Lào. Nhóm anh em rủ nhau lên đường, chỉ là để mục sở thị, để xuýt xoa một tí và để cho biết với người ta. Phải tới cái hẹn thứ hai mới lên đường được.
Là xe nhà tự lái, một tài bốn phụ, là năm thành viên trong đoàn ai cũng lụa, lại đằm thắm, có thể thay nhau lái khi mỏi mệt. Hành trình từ cửa khẩu Lao Bảo, qua đất Lào bằng đường 9 rồi quẹo lộ tẻ xuống miền Nam Lào, vòng sang  quốc lộ 13 chạy hướng Nam Bắc dọc đất nước. Phải nói đó là một lộ trình tuyệt vời mà chú Út nhà Hồ Bá đã thiết kế.

Ta sẽ được nhong nhong đường xa thanh vắng, dừng bước hưởng khí trời dịu mát tuyệt vời của cao nguyên Boloven, chưa chắc gì Đà Lạt dám so sánh về sự điều hòa khí hậu và thổ nhưỡng màu mỡ. Đi qua Salavan, đêm nằm "rì sọt chòi lá" nghe tiếng réo của thác nước hùng vĩ khu du lịch Talor để sớm mai chạy ra con đường trục dọc đất nước Lào ngược lên phương Bắc. Qua Savannakhet, tới thủ đô Vientian rồi lên Sayabouli, thêm ít nữa là tới cố đô Luang Prabang. Sau đó quay trở về thủ đô, qua cầu biên giới sang Udon dạo chơi một thoáng bên đất Thái.

Một cái rất riêng của bạn là đất nước bạt ngàn rừng núi, những cánh rừng đầy gỗ quý và muông thú. Những con đường thẳng, hai bên là rừng, đường không lớn nhưng tốt, thưa vắng người và xe lưu thông nên tốc độ trung bình đường trường đạt tới tám chín chục cây số giờ.

Từ nơi nghỉ, mỗi sáng ra khởi hành sớm cho mát mẻ, dừng chân dòng suối nhỏ bên đường, mang bếp lửa xuống nấu mỳ ăn sáng, ngắm trời cao trong xanh, bụi bặm một tí, nên thơ một tí.
Gặp trên đường đi một khu chợ bán mật ong rừng, những tổ ong Vò vẽ, sáp và những chú ong non gần cỡ ngón tay út là một món mồi bén ngót và đầy hấp dẫn cùng rượu đế Lào. Hai chú bé con ôm cặp Chồn bay lớn đã thui vàng ươm, gạ khách qua đường giá chỉ năm chục ngàn VN đồng. Những năm gần đây, nhiều tập đoàn Việt Nam tới đất này khai thác những cánh rừng gỗ quý và sản vật của rừng, thay vào là những dự án khoai mỳ, cà phê, cao su... nghe chừng thân thiết hữu nghị, hiệu quả hư thực chưa hay nhưng nghe như cái vẻ riêng của Lào, hương rừng gió núi bay đi ít nhiều.

Thỉnh thoảng qua những khu dân cư, nhà sàn rộng rãi, không tường rào thông thoáng, vài ba xe gắn máy mới bỏ dưới sàn, chảo ăng ten thu hình vệ tinh gắn ngoài cổng, không lo mất mát. Người dân thích coi ti vi Thái, thích xài hàng Thái và đồng Bath tiền Thái cũng xài được như đồng Kip Lào. Tiếng nói như là gần gụi dân tộc Thái và bản chất người dân ai cũng rất thân thiện, hiền lành.

Người Lào thật thà đã đành, làm ăn nhẹ nhàng, vừa đủ. Tới một thị xã chiều muộn, các cây xăng đã nghỉ, năn nỉ cách gì, người ta còn đó, bán buôn bấy nhiêu đủ, đóng cửa là không bán hàng. Ở một thành phố ven sông Mekong ngồi với món lẩu nướng thơm lừng hấp dẫn, du khách được khuyến cáo, tám giờ đóng cửa, khách có vô thêm cũng nghỉ không bán nữa.

Có không ít người Lào qua học hành bên đất Việt và cũng không ít bà con người Việt sang làm ăn trên đất bạn. Rồi những công trình xây dựng, nông trường, đường xá đi qua... nên gặp khá nhiều người biết tiếng Việt. Nhớ ở Sayabouli, tới dự một lễ cột chỉ tay, là một buổi liên hoan cho chủ nhân mai sớm lên đường qua Việt nam bồi dưỡng nghiệp vụ trước khi lên một cương vị mới. Gặp nhiều người có người giữ chức vụ từng là du học sinh ở Việt. Vô một cửa tiệm nào đó, ta cũng có thể gặp người chủ sang đây làm ăn hay những người làm công người Việt, lâu lâu mới về thăm quê quán ở những tỉnh vùng biên.

Không thể không thưởng thức những món ăn rất riêng của người Lào. Rất bắt với rượu đế Lào, thứ rượu trắng bày bán nhiều nơi, không biết đau đầu buổi sáng, là đồ ăn nướng các loại, ngon nhất là các loại cá sông nướng. Món "xông tằm" làm bằng đu đủ xanh trộn ít mắm, giã nhuyễn với không biết bao nhiêu là ớt. Xông tằm cay xé lưỡi, ăn vào một gắp muốn ăn thêm cho rịn mồ hôi, cùng với thịt trâu khô là những món nhâm nhi nhẹ nhàng, rất hạp với  Beerlao, một thứ bia ngon và thơm hình như duy nhất thấy ở xứ này. Có một món khó quên, như một thứ mắm có màu xanh sậm. Bữa đó chú Út nói anh ăn thử, hết chén cơm hỏi ngon không, ờ cũng ngon, là lạ. Sau bữa nghe chuyện hết hồn. Nó là món "nậm phịa" được chế biến từ những lăn tăn mới tiêu hóa ở khúc ruột non của con ngựa con bò. Mời khách ngọn Su su luộc chấm nậm phịa hay ăn với cơm trắng, xôi nếp nương phải là khách quý lắm. Ai quen mắm muối và can đảm hãy thử một lần cho biết với người ta.

Chợ đêm Luang Prabang

Chắc chắn ta sẽ đến thăm cố đô Luang Prabang, một thành phố cổ từng là thủ phủ của đất nước Triệu Voi, một di sản văn hóa thế giới cũng nằm bên bờ thượng lưu Mekong.
Ở đây có nhiều chùa chiền cổ xưa và riêng tư, những đường phố vắng sạch sẽ, thưa vắng dân cư nhưng nhiều du khách. Ở đây có những cảnh đẹp tự nhiên của sông suối thác nước đầu nguồn Mekong. Nắng tắt cùng nhau đi chơi chợ đêm Luang Prabang. Ở đây chỉ bán các sản vật lưu niệm rất Lào là hàng may thêu thổ cẩm, các kiểu túi xách, xà rông màu sắc và hàng gỗ thủ công, giá cả nhẹ nhàng. Hãy mua sắm một vài món để lưu niệm và làm quà cho người ở nhà rồi vào ăn tối ở khu chợ đêm.
Ai đó một lần đã tới với Lào sẽ để lại nhiều lưu luyến.