Đền Đô, Đình Bảng.

Làng Đình Bảng Bắc Ninh là nơi sinh ra Lý Công Uẩn, vị vua đầu tiên của triều đại Hậu Lý. Lý Công Uẩn tức vua Lý Thái Tổ gắn liền với ngàn năm Thăng Long ngày hôm nay.

Làng Đình Bảng bây giờ như là một thị xã kiểu nửa phố thị nửa làng xã, nằm bên trong bờ đê sông Đuống và ngoài kia là con sông Hồng năm tháng đỏ nặng phù sa. Đình Bảng nằm ở phía Bắc , cách Thăng Long Hà Nội chừng hai chục cây số. Đình Bảng vốn có một truyền thống lịch sử và văn hóa lâu đời, giá trị bền vững. Người Đình Bảng năng động và hiếu khách.

Triều đại nhà Lý với quốc hiệu Đại Việt, một vương triều có chín đời vua trị vì đất nước, vị vua đầu tiên là Lý Thái Tổ đến vị vua cuối cùng, nữ hoàng Lý Chiêu Hoàng kéo dài hơn hai trăm năm.
Nhà Lý mở mang bờ cõi về phương Nam, đuổi quân Tống phương Bắc, với danh tướng Lý Thường Kiệt đánh tới châu Ung đất Quảng Tây Trung Quốc bây giờ.
Nhà Lý mở trường đại học đầu tiên Văn Miếu Quốc Tử Giám.
Mọi người đều đã biết qua đọc lịch sử nước nhà nhưng ai cứ muốn gởi cho ai đó ở xa, để một chút nhớ vào ngày kỉ niệm đất Thăng Long ngàn năm.

Đền Đô hay Đền Lý bát đế được xây dựng vào thế kỷ 11 tại làng Đình Bảng, quê hương họ Lý, hai năm sau khi vua Lý Thái Tổ băng hà để làm nơi thờ tự ông. Sau này nơi đây trở thành đền thờ tám vị vua triều Lý. Vị vua nữ Lý Chiêu Hoàng được thờ phụng ở một nơi khác. Ở Đền Đô có bàn thờ, có ghi chép tên tuổi, năm trị vì của từng vị vua. Cũng theo ghi chép lại của đền, vào năm 52 thế kỷ trước, chiến tranh làm đền bị tàn phá toàn bộ. Về sau các cháu con nhiều đời ở làng quê này đã phục dựng lại và gìn giữ đến nay.

Mùa Xuân năm 1010, Lý Thái Tổ, vị vua có một tầm nhìn rộng lớn ban chiếu dời đô và tháng Bảy âm lịch năm ấy, kinh đô nước Việt từ rừng núi Hoa Lư chuyển về thành Đại La với tên gọi mới Thăng Long.
Hàng năm ngày rằm tháng Ba âm lịch, nơi đây vào mùa lễ hội Đền Đô.

Về thăm Đình Bảng, Đền Đô vào những ngày nông nhàn, ngồi bên ly rượu quê Đình Bảng, nhâm nhi cùng những món ăn quê để được nghe kể chuyện mùa lễ hội, chuyện vương triều. Một triều đại rất dài, nhiều hào khí và cũng nhiều mối quan hệ phong kiến phức tạp ngày xưa trong hoàng tộc, lúc thịnh lúc suy hay lúc chuyển giao vương triều, dân sử làng vì yêu quê hương nên thuộc, nên kể, nên cũng đáng say sưa lắm.

Chuyện kể có một năm nào cúng giỗ, đúng ngày giờ rước vua, cả tám vị vua Lý cùng về làng. Chuyện kể lâu lâu nơi đây vẫn thường được nhìn thấy rồng về gởi theo áng mây.

Có một người ở làng yêu Đình Bảng lắm. Đấy là bác Thìn. Năm nay đã lớn tuổi nhưng cả đời âm thầm tìm hiểu và sưu tầm mọi sự về vương triều Lý. Là người có nhiều công lao với nền giáo dục nước nhà, bác ấy là một nhà giáo nhân dân, viết nhiều sách, nhiều thơ về triều Lý và lễ hội Đền Đô.
Yêu chụp ảnh từ thời trẻ trai và để làm đẹp cho quê hương, người trên thương đã cho bác chứng kiến những khoảnh khắc tuyệt vời ngay trên sân gạch Đền Đô.

Đó là tấm hình Bát Đế hiển linh, bác Thìn chụp ở sân đền một sáng tháng Bảy âm lịch trong ngày giỗ thứ 823 của vị vua thứ sáu Lý Anh Tông. Sáng ấy bầu trời nhiều mây trên khu Đền Đô, bỗng dưng như có phép lạ, mây trắng khi ấy tản ra, rồi tụ lại thành tám áng mây đứng đó trên trời Đền Đô. Người Đình Bảng mừng vui nói, là Lý Bát Đế về với làng mình.

Đó là tấm ảnh Hoàng Long giáng vân bác chụp vào ngày kỉ niệm 300 năm Sài Gòn, 12 năm trước đây cũng ở ngay sân Đền. Nhìn gợn mây trên tấm ảnh này ở một góc mái đền, ta cứ hình dung hình ảnh mà trước đây gần ngàn năm khi đi thuyền trên sông từ cố đô Hoa Lư về thành Đại La, vua Lý Thái Tổ đã nhìn thấy và lấy Thăng Long đặt tên cho kinh thành.

Nếu ai có dịp về Bắc Ninh, nên một lần đi vào một dịp mùa Xuân để được xem hội Đền Đô, để tìm hiểu lịch sử và văn hóa của một làng quê Việt lâu đời, để đi trên con đường làng gạch đỏ lát đứng đến cổng từng nhà. Đất đai nơi đây màu mỡ phù sa, vườn nhà xanh ngát, cây cối tốt tươi cho nhiều hoa trái.

Những ngày này về dự hội Thăng Long ngàn năm, thế nào cũng phải tới thăm trường đại học đầu tiên Văn Miếu Quốc Tử Giám của nhà Lý. Sau rồi lên mạn Bắc đi trên cây cầu Long Biên già nua một lần, ghé về thăm Đền Đô Đình Bảng. Thắp nén nhang trên bàn thờ Lý bát đế rồi qua thăm đình làng, ngồi uống trà với bô lão. Đình làng Đình Bảng là một ngôi đình nhà sàn lạ kiểu tuổi đời đã hơn hai trăm năm.

Có một điều không thể vội về mà quên lãng là nhớ tìm ăn một vài món ăn ngon ở đây. Món chả lá Na non thật là lạ miệng. Bánh đúc Đình Bảng, thứ bánh Đúc với đậu lac chín vừa, chấm với tương hột. Miếng bánh Đúc ấm nồng mùi vôi quê hương, ăn no không biết chán. Còn một việc nhỏ chớ quên, nhớ mua về ít bánh phu thê Đình Bảng nổi tiếng, làm quà cho người ngồi nhà để ai đó được đi chơi xa .

(Hình 4,5: internet)