Bắc Hà, rượu ngô và thắng cố.

Nghe người ta kể chuyện và coi những hình ảnh đẹp ở xứ Bắc Hà, mơ thấy màu hoa mận nở trắng núi rừng, sương khói bềnh bồng và những gợn mây lãng đãng cùng núi non vào tiết tháng Giêng, mơ thấy một phiên chợ tình có tiếng khèn lượn và lời hò hẹn, có mèn mén và nghi ngút chảo thắng cố cùng ngả nghiêng với rượu ngô. Thật nên thơ và đầy khám phá thú vị. Mong một ngày nào được tới thăm nơi đây.

Tới Bắc Hà mùa này nghe hoa sữa tỏa hương dọc đường thị xã, mận đang cuối mùa thu hoạch, những bông nhãn cuối cùng rơi rụng cho ong bướm theo đàn bay đi tìm hương hoa mới, mùa Xuân đã qua lâu rồi. 

Nhưng đã tới nơi đây mùa nào cũng vậy, người Bắc Hà sẽ không làm cho chuyến đi thăm của bạn mất vui. Có rượu ngô cùng các món ăn ngon miệng, lạ mắt và ấm áp tình người.

Trồng ngô trên núi.

Người H'Mông, ngoài làm lúa nương thì trồng ngô là lương thực chính cho người ta quanh năm và để nuôi gia súc, nên tới đâu cũng thấy ngô là ngô. Ngô ở khắp nơi, hai bên đường đi, trên nương đồi, trên cheo leo dốc đá hay trên những khoảnh đất rất nhỏ chen trong hốc đá. Người ta làm sạch cây cỏ dại, làm tơi đất rồi sọc lỗ thả hạt gieo mầm và cây ngô sẽ tự mình vươn lên với thiên nhiên, tự tìm đến tinh túy trong sương mây và đất đá để cho hạt ngô săn chắc, cho mèn mén dẻo thơm, cho rượu ngô nóng bỏng trả công người trồng.

Ở đâu cũng ngô là ngô.

Thế nên Bắc Hà có mận tam hoa giòn ngọt cho nàng, có rượu ngô ngất ngây cho chàng và có những phiên chợ tình cho các chàng trai cô gái H'Mông cùng tiếng khèn và lời hò hẹn.

"Rượu Bắc Hà gà Lục Yên" nghe thấy nức tiếng đã từ lâu. Người ta kể rượu Bắc Hà ngon là thứ rượu được nấu từ gạo và nước suối trong vắt ở Bản Phố, một làng xã vùng cao của người H'mông ở huyện Bắc Hà nằm men dãy Hoàng Liên Sơn. Nơi đây đẹp lắm, mây núi hữu tình, hoa mận trắng rừng và các cô gái H'Mông sặc sỡ xiêm y thổ cẩm rất biết chiều chồng cùng một nếp sống yên bình với nương ngô ruộng lúa.

Thắng cố và thịt ngựa đó ư? 
Thêm chai rượu ngô, cái mặt thấy sáng rỡ.

Rượu Bản phố được cất từ thứ ngô cheo leo vách đá ấy, với nước suối đầu nguồn và men quả của người H'Mông. Những người uống rượu vùng cao thì gật gù rượu ngô Bắc Hà ngon lắm, men rượu thơm nồng, đượm tình bằng hữu níu bước chân ai uống hoài không biết say. Người ta nâng ly tự mình uống trước, mời rượu khách sau, bởi họ quan niệm tôn trọng khách phải là chủ nhà uống trước, không phải rượu độc đâu mà, tiền chủ hậu khách, hãy tin đi chứ mày tao. Uống xong một ly là cười thật sảng khoái và phải bắt tay nhau phát cho thân tình bạn nhậu.
Đúng là uống vào ly rượu ngô dịu dàng, không gắt hỗn nhưng quả thực nặng đô, ly rượu uống tới đâu ruột gan kêu tới đó, vòng quanh chừng năm bảy cái bắt tay với gia chủ là khách phương xa muốn líu lưỡi rồi.
Là món thắng cố đó nấu từ những phần ngon nhất của con ngựa, dân nhậu phá mồi nói với nhau vậy. Không nhằm chợ phiên và có lẽ lo cho khách đường xa không dễ quen cách nấu của người dân tộc, nên bữa ấy gia chủ thị trấn Bắc Hà, một người bạn quý của KV ở Bắc Hà đã chuẩn bị từ sớm, mua đồ về nhà tự mần đãi khách. Thực đơn là thịt ngựa xào, môt món nướng và thắng cố.

Không say không về,
và ai  còn nhớ đường về.

Bữa ấy say thiệt say, và bữa nay cũng say nên mới nhớ, nhớ và thèm rượu ngô Bản Phố và thắng cố, một lần được thưởng thức đã chịu mặt bắt đèn. Nhớ những cây mận đang mùa hái quả, nhớ hương hoa sữa thoảng bay và những chùm nhãn non hai bên con đường đi vào thị trấn, nhắc rằng mùa Hè đã về nơi đây.
Bạn ơi hãy trở lại với miền cao nguyên Bắc Hà ít nhất một lần khi tiết khí trời se lạnh của tiết tháng Giêng, để có cơ hội nhâm nhi rượu ngô Bản Phố, ngắm hoa mận trắng cao nguyên và những thiếu nữ vùng cao má ửng hồng, chúm chím môi cười với sắc màu áo váy rực rỡ núi rừng, bạn nhé.

Cao nguyên Bắc Hà.