Nam Ô.

Tiên Sa nhìn sang, bên kia bờ vịnh là Hải Vân sơn, xéo một chút là Nam Ô.

Nam Ô khi xưa là một làng chài thanh bình, làng quê có cát trắng, có sông có biển có núi non phía xa xa. Vùng đất ấy nằm dưới chân Hải Vân sơn cong cong cuối bờ vịnh đẹp bên cửa một con sông nhỏ và trông ra biển Đông đón nắng sớm ông mặt trời. Với những người dân làng chài ở đây thì con cá con tôm đánh bắt được trong mỗi mùa đi biển làm cho nơi này được người ta nhớ tới với địa danh cùng với sản vật của biển.

Đà nẵng nổi tiếng với mắm cá Cơm và vùng Nam Ô này thì nức tiếng với nước mắm một thời.
Mắm cá Cơm Đà Nẵng, mở nắp hũ mắm là nghe thơm phức, tuy có hơi mặn nhưng người nội trợ khéo tay và siêng năng ở nhà sẽ nêm nếm thêm một chút gia vị là vừa miệng. Phải thêm dĩa thịt heo ba rọi, bánh tráng và lặt thêm ít rau vườn, mấy trái cà tím nữa để ăn cơm hay ăn nhậu đều bén ngót. Ta sẽ thấy con mắm mềm mà dai, hương vị đậm đà khác hẳn với mắm cá Cơm ở các miền biển khác.

Còn nước mắm Nam Ô là hàng nước mắm thơm ngon thương hiệu từ lâu rồi nhưng một thời tưởng chừng mai một vì nước mắm công nghiệp và hóa chất lên ngôi chiếm lĩnh thị trường, đẩy dòng nước mắm thủ công truyền thống trở về loanh quanh ở làng.

Làng chài Nam Ô vẫn chờ những mùa cá về, các bà má vẫn làm thứ nước mắm theo truyền thống, nhưng người ta chỉ nấu nước mắm để cho nhà mình xài, quen rồi, để gởi cho người thân, con cháu ở xa hay làm quà biếu bè bạn. Thế rồi người đời cũng biết, rằng nước mắm công nghiệp dẫu có thơm có rẻ cũng làm sao bằng được nước mắm ủ nấu theo cách dân gian. Và bây giờ Đà Nẵng lớn lên, đẹp thêm, nhiều người yêu thích thành phố Đà Nẵng, người ta cũng biết tới và thích nước mắm Nam Ô nữa. Thứ nước mắm màu hổ phách mà trong trong sóng sánh, thơm lừng, bởi nước mắm Nam Ô khó tính, lựa cá theo mùa biển lặng, lựa muối, lựa nắng và lựa cả giọt mồ hôi cùng rất nhiều thời gian của ngư dân và người làm mắm.

Nơi này còn có một điều đáng nhớ nữa với những ai có tâm hồn ăn uống, là món gỏi cá Nam Ô. Đi ngang nơi này chắc chắn ta sẽ kiếm một quán ăn và hỏi thăm món gỏi cá ấy.

Mặt trước là cửa quán, con sông chạy ngang sau nhà, một vùng nước loang nhẹ nhàng là nhánh sông Cu Đê đổ ra biển, xa xa kia là dãy núi xanh mờ Hải Vân Sơn. Phong cảnh thật dễ thương khiến người ta hài lòng không tiếc thời gian để ngồi với nhau nhâm nhi trò chuyện.

Gỏi cá Nam Ô từ những chú cá Trích nho nhỏ thuyền ghe đi biển mới đánh bắt về, người đầu bếp làm gỏi theo cách riêng ở đây rồi mang ra cho khách một dĩa gỏi cá tươi rói ngọt ngay. Thêm một ít bánh tráng, mà phải là bánh tráng Đà Nẵng nha, đầy đặn một chút, một ít rau thơm vườn, có rau rừng thì tốt không thôi thêm vào chuối chát, lá Xoài non, ít ngọn lá Đinh lăng là đủ. Ngồi nhâm nhi gỏi cuốn cá Trích với non nước, là núi ở xa xa, là nước sông Cu Đê đang đứng, là ông mặt trời đang đi xuống khuất dần sau dãy Hải Vân Sơn, ráng chiều đang nhạt và chai rượu vơi dần. Món ăn nhẹ nhàng, dân dã thôi mà đi khỏi là thấy nhớ, là bữa sau nếu còn chơi ở Đà Nẵng thế nào cũng ghé lại. Ai đó có đi ngang Nam Ô ráng để dành bụng ghé vô quán nhé, không thôi có đi chơi ra ngoài Huế, hoặc vô thăm Hội An hồi nào trở về ghé cũng được.

Nam Ô dễ kiếm bởi đường từ Huế vô, qua khỏi hầm theo đường về Đà Nẵng sẽ đi ngang một cây cầu có tên Nam Ô, tới đây là xe chầm chậm lại được rồi. Bây giờ thì làng chài ấy khác với ngày xưa, chạy xe ngang, bên ngoài thấy nơi này cũng giống như mọi nơi phố thị, nhà ống, biển hiệu tiệm quán. Nam Ô giờ là phường là quận thuộc thành phố chớ không còn làng. Đi sâu vô rồi cũng tới bãi cát, tới biển nhưng làng chài mai mốt không biết có còn bởi chạy dài bờ biển miền Trung, thấy nơi nào cũng thật đẹp và luôn hấp dẫn những là quy hoạch với đầu tư.

Đôi lần ghé quán gỏi cá có một giàn bông giấy bên bờ nước, nhóm bạn thường ngồi nhậu dưới giàn bông lúc cuối ngày, ngắm sông nước núi non trong ráng chiều cùng thưởng thức món gỏi cá Nam Ô. Một lần chợt nhớ đôi bạn trẻ blogger dễ thương, ngày ấy đi chơi đâu về ghé gỏi cá Nam Ô rồi viết bài nhem thèm người ta. Không biết lúc này mấy tụi nó tung tăng đâu rồi, có còn nhớ không xứ ấy Nam Ô... Nơi có những con cá Trích cá Cơm vẫn theo ghe thuyền về những mùa cá tháng Ba tháng Tám, nhỏ nhắn mong manh thôi mà đã làm nên tên tiếng Nam Ô, và vẫn khiến người ta đã tới đã biết, có đi đâu đó xa xôi rồi cũng sẽ nhớ quay về.