Chủ Nhật, 3 tháng 7, 2011

Cây Thốt nốt.

Thật lòng rất yêu thích cây Thốt nốt. Không phải chỉ vì thích đường của nó, thứ đường lạ, ngọt dịu, ăn chơi như ăn bánh ăn kẹo mà mang nấu chè thì ngọt mát thơm ngon đến lạ. Yêu cây chính là vì cây Thốt nốt có dáng đứng rất đẹp.

Cây Thốt nốt đứng lẻ loi bên đường hay đứng tụm với nhau vài ba cây cao thấp đều rất đẹp. Một thân cây thẳng vươn cao, không cành, chỉ một vòm tròn xanh lá nổi bật trên nền trời xanh. 
Cây đứng bên chùa tháp làm cho khung cảnh lãng mạn và như cổ kính hơn. Đứng ở một khu di tích, tình cờ đưa chân bước tới một góc đền, bất chợt nhìn thấy những cây Thốt nốt đứng thẳng vươn mình làm nền cho đền đài ở nơi đây khiến cho lòng ai xao xuyến.
Những hàng cây lớn nhỏ xen nhau rải rác ngoài cánh đồng trải xa tít tắp như những người mẫu trên sân khấu, ai cũng đẹp đẽ theo kiểu cách của mình.

Nằm trong phum sóc được chăm sóc, lá cây gọn gàng, hàng Thốt nốt trên đường đi trong phum hay cặp đôi sau nếp nhà sàn, bên đống rơm vàng sau mùa lúa, duyên dáng như những thiếu nữ Khmer với điệu Apsara quyến rũ.

Khi buồng cây mới ló ra là lúc người ta lấy nước Thốt nốt để uống hoặc làm đường. Việc nấu đường thật là dân gian và giản dị như cái lò đường được đắp bằng đất ngay tại sân nhà. Còn cũng nước ấy, người ta bỏ vô ống lồ ô hứng nước chảy ra từ cây một thứ men lá cây, sớm mai lấy xuống là có một thứ nước uống tuyệt vời mang tiếp khách hay để trong nhà dùng hàng ngày. 
Ghé quán bên đường nghe mọi người hỏi thăm "tức Th' nốt chu" tiếng Khme nghĩa là nước Thốt nốt chua. Được uống và được biết đó là thứ nước tinh túy của cây tiết ra từ buồng cây khi còn non để cho ra trái và nuôi trái lớn. Nó được lên men làm nước uống thì còn gì bằng.
Nước Thốt nốt có màu trắng đục của sữa tươi, có hương vị là lạ, hơi chua một xí nhưng thơm ngon như một loại bia  mà nhiều người kêu bằng cái tên dễ thương là bia Pochentong.

 Có một người bạn, một người lính tình nguyện, anh bạn Trung sĩ nhất dân Hàng Khoai Hà Nội, vui tính, hiểu biết, dễ gần, ham viết lách chơi và viết rất hay.
Xin phép anh ấy chuyển về đây một đoạn viết về những giờ phút hiếm hoi của đời lính chiến của anh nhiều kỉ niệm, anh kể về thứ nước uống rất riêng tư của cây Thốt nốt đáng yêu này.

..."Đơn vị nằm giữa vườn Sapoche rậm rạp cạnh một trại nuôi gà. Đời lính của tôi chưa bao giờ có những ngày hạnh phúc đến thế. Mắc võng giữa vòm cây xanh mát. Trên đầu, sóc đi tìm quả chín chạy loạt soạt. Những quả Sóc ăn làm rụng ngọt đến nhức răng. Ban ngày tôi vào nhà một ông già độc thân chơi. Ông già đãi tôi món khô cá lìm kìm nướng nhậu với nước Thốt nốt chua.

Để làm được thức uống trứ danh này, được mệnh danh là bia Pochentong, là cả một kì công. Đầu tiên người ta chặt những cây tre già có gióng rất đều, tỉa cành đi rồi buộc áp vào thân cây Thốt nốt. Có những cây có thể cao hơn hai mươi mét nên phải hai ba cây tre mới leo lên đến ngọn cây.
Hoa Thốt nốt ra buồng, người ta dùng hai thanh tre cứng kẹp lấy cuống hoa. Ngày nào cũng kẹp cho đến khi cuống hoa Thốt nốt mọng lên, ứa ra nước là cắt cuống, treo ống lồ ô vào. Sáng hôm sau đã đầy ống nước ngọt, dùng để nấu đường. Còn muốn làm nước Thốt nốt chua, bỏ thêm vào ống mấy mảnh vỏ cây có tác dụng lên men, là có bia Pochentong uống ngay. Thứ nước này sinh ga rất mạnh. Tôi đã chứng kiến có lần lính ta mang một can hai mươi lít nước Thốt nốt chua ra sân phơi nắng để uống cho thêm bốc. một lát sau, cái can nhựa từ từ phồng lên hết cỡ rồi nổ cài bùm. Thế là công toi... nghỉ uống."

Yêu thích cây từ lần đầu tàu chở hàng sang đất chùa tháp giữa thập niên tám mươi, nên trước đây ít năm đi kiếm cho được mấy cây Thốt nốt về trồng vườn nhà, không hạp thổ nhưỡng nên chỉ sống được một em. Cây lớn lên, xanh mướt, chưa kịp tới tuổi cho buồng nhưng phải chia tay vì điều kiện không giữ được. Thế là xa cây. Lâu có dịp đi ngang, trộm nhìn em xem dung nhan đó bây giờ ra sao, ngày thêm mượt mà, cây đã là của người ta mất rồi, chỉ thầm hỏi thăm bao giờ cây sẽ cho người ta uống nước.

Cây Thốt nốt trồng năm xưa,
bây giờ lớn vậy nè.

28 nhận xét:

  1. Mình cũng thích dáng Thốt lốt( hay Thốt nốt?), khi lần đầu đi Hà Tiên chơi.

    Trả lờiXóa
  2. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.

    Trả lờiXóa
  3. Lại 1 bài thật hay nữa, tks Bác.

    Trả lờiXóa
  4. -BeBo,
    Đúng rồi, ở Hà Tiên giáp nước bạn có khá nhiều cây Thốt nốt. Tôi cũng có nghe người miền tây nói là cây "Thốt lốt". Tuy nhiên, tiếng Khmer kêu là "T'nốt". Chắc là tên cây từ tiếng Khmer ra.

    Trả lờiXóa
  5. -Phung Tran,
    Bạn thích bài viết là vui rồi, cám ơn bạn.

    Trả lờiXóa
  6. Ban HN:
    Cam on da cho biet them thong tin ve loai cay dep & huu ich. Nghe noi thu nuoc uong nay hoi giong nuoc kwat o Nga? Ban dung la qua suong do, sao di choi lien mien vay.

    NM

    Trả lờiXóa
  7. -NM,
    Tôi không biết nước kwat của Nga nên không so sánh được. Nhưng thứ nước uống Thốt nốt chua lâng lâng hơi men nhẹ, hưng phấn, mau đói bụng và uống nhiều chắc là cũng say đó.
    Lần đi chơi này là hồi tháng 3 với KV và anh HT. Lúc này ráng đi chơi đâu được là đi thôi bạn ơi.

    Trả lờiXóa
  8. có 1 lần Mía chạy xe từ một làng nhỏ ( quên tên, vì quê người ta ), hình như là Hậu THạnh, An Giang,( khoảng 40km) lên tới chùa Châu Đốc, dọc đường, thích nhất là hàng cây thốt nốt và mấy cái chùa Khme. Thốt nốt ăn tại chỗ bán ngon hơn và vị ngọt hơn nhiều khi ăn ở SG hén.

    Làm nhớ cái con đường đó ghê.

    Trả lờiXóa
  9. Em tò mò các thứ nước uống thiên nhiên lắm, rất khoái nước từ các loại quả, loại hạt, loại bột ở mỗi nơi em đến. Không uống được bia rượu nhiều nhưng mờ đi đâu em cũng thích nếm bia rượu ở đó. Nước thốt nốt này liệu uống vào có đỏ mặt không bác?

    Trả lờiXóa
  10. Em chưa thấy cây thốt nốt thiệt bên ngoài lần nào. Nhưng mà buồng trái thốt nốt thì thấy rồi.
    Thích đường thốt nốt, nấu chè thanh thanh.

    Cái nước thốt nốt chua anh nói ở trên sao người ta không làm nhiều đem bán lên thành pho61 hen.

    Thích bài viết này. :))

    Trả lờiXóa
  11. -Mía,
    Chắc chắn là ở Sài gòn người ta pha chế nấu lại đường nên ăn khác hẳn bạn ơi.
    Ở miền Tây có cây Thốt nốt ở những tỉnh giáp biên giới CPC. Hình như ở Hà Tiên nhiều hơn cả.

    Trả lờiXóa
  12. -Titi,
    Thứ nước này dễ uống và lâng lâng vui phết. Uống nhièu chắc cũng phải say. Bạn nào uống bia đỏ mặt thì uống nước thốt nốt chua đỏ mặt là chắc.
    Thích thứ nước này vì nó lấy từ buồng cây nuôi bông và trái Thốt nốt bạn ạ.

    Trả lờiXóa
  13. -LKBQ,
    Không có đủ mang lên thành phố đâu bạn. Và nếu chở từ Hà Tiên về SG, tới trưa nó lên men hết rồi sao uống.
    Chỉ cho BQ nè, có 2 nơi có cây Thốt nốt, ở trong Sở thú và Lăng Ông Bà Chiểu đường Đinh Tiên Hoàng có cây Thốt nốt đó, bữa nào đi ngang nhớ.

    Trả lờiXóa
  14. Nước Thốt nốt tươi uống ngon nhưng em thích mùi vị của đường Thốt nốt hơn. Nếu nấu chè bằng đường này rất thơm và ngon.

    Trả lờiXóa
  15. Bottom up=Thốt nốt đi.

    Trả lờiXóa
  16. -Kiến Con,
    Mùi thơm và vị thanh phải không?
    Mấy tụi anh dân nhậu, khg ưa của ngọt nhưng ăn đường TN lại thấy hay hay như ăn bánh ăn kẹo mà.

    Trả lờiXóa
  17. -Gtl,
    Đồng ý, ...= cạn ly.
    Chưa uống tiêu diệt bằng thứ này lần nào (Chắc tại chưa có giờ - Vụ này phải hỏi TS1) nhưng tui nghĩ nó sẽ say chết luôn kiểu vang hay rượu chát.

    Trả lờiXóa
  18. Đúng thiệt là những cây thốt nốt đứng sao cũng đẹp, một mình hay nhiều mình cũng tạo nên dáng vẻ riêng :)
    Ngoại trừ nấu chè nha bác, đường thốt nốt ăn nhâm nhi uống trà cũng phê, rồi một phát hiện độc đáo thời nhỏ của Moon là làm món Me ngào bằng đường thốt nốt, nó thơm ngon kì lạ luôn.
    Nhưng mà nói nhỏ bác nghe chút, chu trình làm bia Pochentong, nghe có hơi hướng bạo lực quá xá à, ép dầu ép mỡ ai nỡ ép hoa, hì hì

    Trả lờiXóa
  19. Thiệt là tuyệt! Thiệt là ghanh tị với Anh, đi đây đi đó biết đủ thứ thấy đủ thứ. Nhưng cám ơn Anh lắm vì nhờ zậy Ai biết được về cây tn thú vị như vậy.

    Trả lờiXóa
  20. -Moon,
    Me ngào đường Thốt nốt ư, nghe có lý. Có lẽ thứ đường này làm với những món ăn dân dã chắc là sẽ có vị dịu hay như bạn Mía nói là thanh ấy.
    Còn dzụ ép duyên hoa của cây, tôi nghĩ có làm cách này để lấy đường cho bạn ngào me, có lý hơn để cây ra trái, cái trái ăn giống như ăn dừa nước, hổng ngon.

    Trả lờiXóa
  21. -KGA,
    Đi chơi và khám phá, cảm nhận những khác nhau cuộc sống ở mỗi vùng miền thú vị bạn ạ.
    Ở quê Ai không có cây Thốt nốt đúng không?

    Trả lờiXóa
  22. Miet Ba chuc,Tinh bien(An giang)cung nhieu cay Thot not.Di qua cu ngo di tren dat Mien.

    Trả lờiXóa
  23. -Dat136,
    Đúng là ở đó gần b.giới, (Châu Đốc) có nhiều cây TN. Tới đó không khác CPC là mấy.

    Trả lờiXóa
  24. Tôi thì thích cái cây thốt nốt nay về nhà của người ta đoạn cuối, hi hi...

    Dân miên nói ngã cây thôtnot thường không bị chết. Và quả thotnot thường chỉ rụng về đêm.

    Cảm ơn một bài viết rất tình cảm

    Trả lờiXóa
  25. -Bạn ND,
    Cám ơn bạn nhiều.
    Nhưng mà người Khmer không thích mình xài từ "dân Miên" đâu bạn à. Tui xài "người Kh'me" vài lần là quen.

    Trả lờiXóa
  26. mình thích cây thốt nốt lắm với nhiều tác dụng, để ăn để làm tranh, đường để nấu chè mùa hè ôi cảm qíc quê hương thật tuyệt http://duongthotnot.blogspot.com/

    Trả lờiXóa
  27. http://duongthotnot.blogspot.com/
    sao mình đăng nhận xét zùi mà
    mình thích cây thốt nốt lắm các bạn ạ
    các bạn có dịp dủ mình đi coi nhé

    Trả lờiXóa
  28. -duongthotnot,
    Chào bạn ghé thăm và đã qua thăm bên nhà bạn. Biết là các bạn kd món này.
    Đường Thốt nốt rất hay, tụi tui không hảo ngọt mà còn thích. Tiếc là cây Thốt nốt ở mình không trồng nhiều như bên bạn, chỉ vùng biên giới mới có.

    Trả lờiXóa